Jednymi z pierwszych wyrazów wypowiadanymi przez dzieci, zarówno przez dzieci słyszące, jak i dzieci z wadą słuchu, obok takich wyrazów jak „mama”, „tata”, „baba”, „lala”, są wyrazy dźwiękonaśladowcze, czyli onomatopeje. Są krótkie, łatwiejsze do zrozumienia i do wypowiedzenia niż nazwa przedmiotu, zwierzęcia, czy czynności, której dotyczą.
Dlatego ważne jest aby od początku wprowadzać do codziennego życia, do codziennej rozmowy z dzieckiem jak najwięcej wyrazów dźwiękonaśladowczych. Z pewnością każdy z nas używa często tych wyrazów, być może każdy z nas używa trochę innych określeń do tych samych dźwięków, to nie jest ważne, ważne, by do danego zjawiska dziecku zawsze prezentować tę samą onomatopeję. Należy ustalić i trzymać się swoich ustaleń, np., że pociąg robi „puf, puf”, a nie „czu, czu”, czy „fu,fu”.
Aby sobie uporządkować wyrazy dźwiękonaśladowcze zróbmy ich listę.
Lista wyrazów dźwiękonaśladowczych:
kot miauczy – miau
kot mruczy – mrr, mrr
pies szczeka – hau,hau
pies warczy – wrrrr
krowa ryczy– muuu
kura gdacze– ko, ko, ko
kogut pieje– kukuryku
kurczątko robi– pi, pi
owca, baran beczy– bee
koza meczy– mee
indyk gulgoce– gul, gul
koń rży – ihaa
koń człapie – człap, człap
osioł ryczy – i-a, i-a
gęś gęga – gę, gę, gę
kaczka kwacze – kwa, kwa
świnia kwiczy – chrum, chrum (kwik, kwik)
wrona kracze – kra, kra
wróbel ćwierka – ćwir, ćwir
gołąb grucha – gruchu, gruchu
sowa robi – uhu, uhu
kukułka kuka – kuku, kuku
odleciał ptaszek – frrr
wilk wyje – auuuu
zając kica – kic, kic
wąż syczy – ssssss
bocian klekocze – kle, kle
żaba kumka – kum, kum (rech-rech)
dzięcioł puka – stuk-puk
mucha brzęczy– zzzzz (nisko)
komar bzyka – zzzzz (wysoko)
pszczoła, osa brzęczy – bzzz, bzzz
szumią drzewa – szszsz, szszsz
pada deszcz – kap, kap, kap
coś upadło – bach (bum, pac)
coś się stłukło – brzdęk
coś poturlało się – trrrr
coś wpadło do wody – plum (chlup)
coś bulgocze (woda, zupa) – bul, bul, bul
coś kapie – kap, kap
coś strzela – pif-paf
stało się coś niedobrego (np. rozlał się sok) – ajajajajaj
ktoś śpi – ciii (pssst)
usypiam dziecko – aaa
kaszlę – ehe, ehe
kicham – a-psik
kroję coś – ciach ,ciach
pykam z fajeczki – pyk, pyk
myję się – myj, myj
myję zęby – szurum-burum
chlapię wodą – chlapu-chlap (plusk, plusk)
zamiatam – szu, szu
zamykam drzwi – trzask
piłuję – ziu, ziu
przybijam gwoździe – stuk, stuk
robię zdjęcie – pstryk
włączam i wyłączam światło, naciskam przyciski – pyk, pyk
jadę z górki na sankach, zjeżdżam ze zjeżdżalni – ziuuu
jem – am, am
jem coś pysznego – mniam, mniam
chrupię (marchewkę) – chrup, chrup
coś ciągnę – aj, aj, aj
stukam – stuk, stuk
pukam – puk, puk
gra bębenek – bum, bum, bum
trąbi trąbka – trututu
dzwoni dzwoneczek – dzyń, dzyń
wiruje bąk – uuuu
bije dzwon – bim-bam
chodzi zegar – cyk, cyk, cyk (tik-tak)
szuram nogami – szur, szur
idę – tup, tup
idę po śniegu, skrzypią drzwi – skrzyp, skrzyp
skaczę – hop
płaczę – łee, łee
śmieję się – cha, cha, cha, chi, chi, chi
całuję – cmok
jedzie auto – brum, brum
jedzie karetka pogotowia – e-o, e-o
jedzie straż pożarna – i-u, i-u
jedzie traktor – tr, tr, tr (pach, pach)
jedzie tramwaj – dzyń, dzyń, dzyń (czu, czu, czu)
jedzie pociąg – puf, puf
jedzie motocykl – wrr, wrr
leci samolot –uuuu (żżżż) – nisko
dzwoni dzwonek do drzwi – ding-dong
dzwoni telefon – dryń, dryń
odkurzacz warczy, działa mikser, maszynka do mielenia mięsa, wiertarka – www
